Wanneer komt een gevangene in aanmerking voor voorwaardelijke invrijheidstelling (VI)?
Indien een gevangene een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van meer dan één jaar ondergaat, bestaat de mogelijkheid dat hij vervroegd in vrijheid wordt gesteld. Sinds enkele jaren worden aan deze vervroegde invrijheidsstelling voorwaarden verbonden. Een gevangene komt in aanmerking voor voorwaardelijke invrijheidsstelling indien de gevangenisstraf geheel onvoorwaardelijk is opgelegd.
- Indien bij vonnis een voorwaardelijke gevangenisstraf is opgelegd, geldt de regeling van voorwaardelijke invrijheidsstelling niet (het is dus de vraag of het altijd verstandig is om te pleiten voor een deels voorwaardelijke straf).
- Ook wanneer de rechter een last heeft gegeven om het deels voorwaardelijke deel ten uitvoer te leggen, geldt de regeling niet
De termijnen voor voorwaardelijke invrijheidstelling zijn als volgt:
- Hij een vrijheidsstraf ondergaat van meer dan één jaar en ten hoogste twee jaar wordt voorwaardelijk in vrijheid gesteld wanneer de vrijheidsbeneming ten minste één jaar heeft geduurd en van het alsnog nog ten uitvoer te leggen gedeelte van de straf een derde is ondergaan. (bijv. gevangenisstraf van 15 maanden na 13 maanden VI)
- Hij die een vrijheidsstraf ondergaat van meer dan twee jaren wordt voorwaardelijk in vrijheid gesteld wanneer hij tweederde gedeelte daarvan heeft ondergaan.
De VI kan achterwege worden gelaten indien sprake is van een TBS-maatregel of wanneer de gevangene zich in de gevangenis heeft misdragen (veroordeling misdrijf/disciplinaire maatregelen). Er kan ook afgezien worden van VI, indien de gevangene de opgelegde bijzondere voorwaarden niet wil accepteren. Indien het openbaar ministerie van mening is dat VI uitgesteld moet worden of achterwege moet blijven, wordt hiertoe een vordering ingediend bij de rechtbank die in eerste aanleg kennis heeft genomen van de feiten[1]. Tegen de beslissing van de rechtbank staat geen rechtsmiddel open.
Onder welke voorwaarden vindt voorwaardelijke invrijheidstelling plaats?
De kerngedachte van de voorwaardelijke invrijheidsstelling is dat de invrijheidsstelling onder voorwaarden gebeurd. Een voorwaardelijk invrijheidgestelde staat onder toezicht van Justitie. Er zijn een tweetal algemene voorwaarden:
- Tijdens de VI mag de veroordeelde zich niet schuldig maken aan een strafbaar feit;
- Tijdens de VI moet de veroordeelde meewerken aan reclasseringstoezicht
Daarnaast kan het openbaar ministerie besluiten om één of meerdere bijzondere voorwaarden op te leggen:
- Een contactverbod;
- Een locatieverbod;
- Een aanwezigheids- c.q. meldplicht;
- Een verbod op het gebruik van verdovende middelen/alcohol en een verplichting om mee te werken aan bloed- en/of urineonderzoek;
- Opneming van de veroordeelde in een zorginstelling of verplichte behandeling door een zorgverlener;
- Verblijf in een instelling voor begeleid wonen of maatschappelijke opvang;
- Andere voorwaarden (zoals bijvoorbeeld elektronisch toezicht).
De voorwaarden zijn geldig gedurende een proeftijd. Deze proeftijd van de algemene voorwaarden is gelijk aan de periode waarover VI wordt verleend, maar bedraagt ten minste één jaar. De proeftijd van de bijzondere voorwaarden is ten hoogste gelijk aan de periode waarover VI wordt verleend.
Wat gebeurd er als een veroordeelde zich niet aan de voorwaarden houdt?
Indien de veroordeelde zich niet aan één of meerdere voorwaarden houdt, kan de VI worden herroepen (artikel 15g WvSr.). Voorafgaand aan deze herroeping, kan de veroordeelde worden aangehouden en kan aan de rechter-commissaris verzocht worden om de VI te schorsen. De rechter-commissaris moet over deze schorsing beslissen binnen drie maal vierentwintig uur na aanhouding.
Het openbaar ministerie dient onverwijld een schriftelijke vordering tot herroeping van de IV in te dienen bij de rechtbank waarin de strafzaak in eerste aanleg is behandeld. Indien sprake is van een nieuw strafbaar feit, wordt de herroeping in principe behandeld tezamen met de berechting van het nieuwe feit.
Indien u vragen heeft omtrent de voorwaardelijke invrijheidsstelling of juridische bijstand wenst in uw procedure, kunt u vrijblijvend contact opnemen met één van de advocaten van ons kantoor.